Karapatan sa pagkakan

An karapatan sa pagkakan, asin an mga baryasyon kaini, sarong karapatan pantawo na nagpoprotektar sa karapatan kan mga tawo na mapakakan an saindang sadiri na igwang dignidad, nangangahulugan na igwa nin supisyenteng kakanon, na an mga tawo igwa nin paagi para makamtan ini, asin na ini napapaniguan an mga pangangaipong pandyeta kan indibidwal. An karapatan sa pagkakan nagpoprotehir sa deretso kan gabos na tawo na makatalingkas sa gutom, inseguridad sa kakano, asin malnutrisyon.^[1] An karapatan sa pagkakan dai nangangahulugan na an mga gobyerno igwang obligasyon na magtao nin libreng kakanon sa gabos na gusto kaini, o karapatan na pakakanon. Minsan siring, kun an mga tawo dai nakakukua nin kakanon para sa mga dahilan na dai ninda kontrolado, halimbawa, huli ta sinda nakakulong, sa mga panahon nin gera o pakatapos nin natural na mga kalamidad, an karapatan na ini pigsusugo an gobyerno na direktang magtao nin kakanon.^[2]

An karapatan na ini pigguno sa International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights^[2] na binibilog nin 170 na estado kadtong Abril 2020.^[3] An mga estado na nagpirma sa kasunduan nag-uyon na gumibo nin mga lakdang gamit an gabos nindang rekurso tanganing makamit an interong na realisasyon kan karapatan sa bastanteng pagkakan, kapwa sa nasyunal sagkod sa internasyunal na lado.^[4][1] Sa kabilugan na 106 na nasyon, an karapatan sa pagkakan aplikable sa paagi nin konstitusyonal na mga areglo nin manlain-lain na porma o direktang aplikablidad sa batas kan manlain-lain na kasunduan kun sain protektado an karapatan sa pagkakan.^[5]

Sa 1996 World Food Summit, nireapirmar liwat kan mga gobyerno an karapatan sa pagkakan asin pigkomitir an saindang sadiri na bangaon an bilang nin nagugutom asin malnourished hali sa 840 pasiring sa 420 milyon sa 2015. Alagad, an bilang nagdakol sa nakaaging mga taon, asin naabot an bantog na rekord kan 2009 na labing 1 bilyon na undernourished na tawo sa bilog na kinaban.^[1] Dugang pa, an bilang kan mga nagsasapo sa hilom na kagutuman- kakulangan sa micronutrients pwedeng magin dahilan nin maluyang pisikal asin intelektuwal na pagtalubo sa mga aki - na labing 2 bilyones katawo sa bilog na kinaban.^[6]

Dawa pa obligado an mga estado na igalang, protektaran, asin utubon an karapatan sa pagkakan sa irarom nin internasyunal na batas, an praktikal na mga problema sa pagkamit sa kapatan pantawong ini ipinapahiling kan lakop na inseguridad sa kakanon sa bilog na kinaban, asin nagpapadagos na litigasyon sa mga nasyon arog baga kan India.^[7][8] Sa mga kontinente na igwa pinakadakulang mga problema na konektado sa pagkakan - Aprika, Asya asin South Amerika - bako sana man igwang kakulangan sa pagkakakan asin kawaran nin imprastraktura kundi man maldistribusyon asin kakulangan nin akses sa kakanon.^[9]

An Human Rights Measurement Initiative^[10] sinusukol an karapatan sa pagkakan para sa mga nasyon sa bilog na kinaban, susog sa lebel kan saindang income.^[11]

1. ↑ ^{1.0 1.1 1.2} Ziegler 2012: "What is the right to food?"
2. ↑ ^{2.0 2.1} Special Rapporteur on the Right to Food 2012a: "Right to Food."
3. ↑ United Nations Treaty Collection 2012a
4. ↑ International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights 1966: article 2(1), 11(1) and 23.
5. ↑ Knuth 2011: 32.
6. ↑ Ahluwalia 2004: 12.
7. ↑ Westcott, Catherine and Nadia Khoury and CMS Cameron McKenna,The Right to Food, (Advocates for International Development, October 2011)http://a4id.org/sites/default/files/user/Right%20to%20Food%20Legal%20Guide.pdf.
8. ↑ "Aadhaar vs. Right to food".
9. ↑ Ahluwalia 2004: iii.
10. ↑ "Human Rights Measurement Initiative – The first global initiative to track the human rights performance of countries". humanrightsmeasurement.org. Retrieved 2022-03-09.
11. ↑ "Right to food - HRMI Rights Tracker". rightstracker.org. Retrieved 2022-03-09.